felsefe-kelam
Bahar Kızıl
140 Yorum
, , , , ,

YANILMIŞIM TANRI VARMIŞ

20. yüzyılın önemli ateist felsefecilerinden olan Antony Flew, “Evrenin Kökeni” üzerine yaptığı bir konferans konuşmasında sorulan bir soru üzerine; evrenin kökeninin kendiliğinden oluşamayacağını ve bu kökeni var eden veya evreni var eden bir Varlığın, bir üst Aklın olduğunu ifade ederek Tanrı’nın varlığını kabul etmiş olduğunu göstermiştir. Bu açıklama doğal olarak ateist camiada bir şok etkisi yarattı. Zira dönemin en etkili ateist felsefecisinden bunları duymak hemen kabullenebilecek bir şey değildi. Yaptığı bu konuşmadan çok zaman önce Antony Flew bir dönem, gerek yazdığı makaleler ile ( örneğin, Theology and Falsification/ Teoloji ve Yanlışlama) gerek de geliştirdiği yenilikçi ateist teorileriyle hem ateist felsefecilerin hem de onu takip eden insanların fikir babası olmuştur.

87 yaşında hayatını kaybeden Antony Flew, 50 yılı aşkın bir süre zarfında ömrünü ateizme ve ateizmi savunmaya harcamıştı. Bu kadar uzun bir yılı ateizmi savunarak geçiren, İngiltere’nin önde gelen felsefe profesörü ve çağımızın en önemli ateist düşünürlerinden olan ve hatta yaptığı çalışmalara kimi teistlerin bile saygı duyduğu birisi ne oldu da ateizmden vazgeçti? Ateizmden teizme geçmesine etki eden en önemli şey nedir? Antony Flew’nun hayatının sonlarına doğru aldığı bu kararın zor bir şey olduğunu ifade etmek gerekecektir. Çünkü neredeyse elli yıllık bir akademik çalışmanın veya ürününün aslında yanılgıdan ibaret olduğunun bir göstergesi haline gelmişti.

Ateizmi artık bilimsel gerçeklerle veya bilimsel gerçekle karşısında açıklanamayacağını ve savunulamayacağını ifade eden Antony Flew, elli yıllık akademik çalışmalarının yanılgısını kabul ederek Roy Abraham Varghese’le birlikte kaleme aldığı “There is a God (Yanılmışım Tanrı Varmış)” kitabında ateizmden teizme doğru nasıl bir yolculuk yaptığını anlatmıştır. 2004 yılında Flew, “ateizmi gönüllü olarak reddediyorum.” diyerek artık resmen ateizmle bağını kopartmıştır. Bu kitap da onun kanıtıdır. Bu yazıda “There is a God (Yanılmışım Tanrı Varmış)” kitabından yola çıkarak Antony Flew’nun bu dönüşünü; ateizmden teizme geçişinde etkili olan fikirleri, argümanları, önde gelen bilim adamlarının açıklamalarını ele alacağız. Bunlara geçmeden önce Antony Flew’nun fikrinin değişimine potansiyel olarak etki en genel iki şey vardı. Birincisi, kitabında da belirttiği muhakeme yapma özelliğidir. Bu özellik belki de onu diğer dogmatik ateistlerden ayıran bir özelliktir. Zira bu muhakeme yapma özelliğiyle fikirlerin, iddiaların peşinden giderek mantıklı kanıtlar bulmaya çalışmıştır, ki bu muhakeme yolculuğu onu teizme ulaştırmada bir köprü görevi yapmıştır. İkincisi ise, genel bir prensibi haline gelen ve kendi felsefi tutumunun ana çizgilerini belirleyen “İddianın götürdüğü yere gitmeliyiz.” ilkesi olmuştur. Bu iki genel özellik Flew için Tanrı fikrinin değerlendirilmesi açısından önem arz etmiştir.

Antony Flew’nun Tanrı fikrinin değişmesinde etkili olan bazı argüman veya fikirler şunlardır:

1) Evrenin Tasarımı Argümanı (Doğanın Kanunları)

Antony Flew bu argüman ile evrenin bu denli düzenli olması ve bir düzen içinde yürütülmesi kendiliğinden oluştuğunun anlamsız olduğunu söyler. Bu argüman doğru bir biçimde formüle edildiği zaman bu evren tasarımının bir Tasarımcısı olduğunu anlamak mümkün olacaktır. Bu argümanda Flew’nun zihnini meşgul eden ve onu muhakeme etmeye götüren sorular mevcuttur. Örneğin; “Doğa kanunlarının kaynağı nedir?”, “Doğanın bu şekilde düzenli ve bir bütün haline nasıl gelmiştir?”, “Eğer evrende kanunlar varsa bunu sağlayan ve bu düzeni etkin kılan şey nedir?”, “Böyle bir evren tasarımının kendiliğinden sudûr etmesi ne kadar mantıklıdır?” vb.gibi sorularla iddiasının onu götürdüğü yere doğru yol almıştır. Flew bunu yaparken de saygın bilim adamlarının bu konudaki fikirleri ve açıklamalarıyla hareket ederek iddialarını kanıtlama peşine düşmüştür. Bu sefer bilimsel gerekçelerle ateizmi değil de teizmi müdafaa etmeye çalışmıştır.

Hemen yukarıda da ifade ettiğimiz gibi Antony Flew’nun evren tasarımı argümanına göre;

“…doğada açık biçimde görünen tasarım, kozmik bir Tasarımcının varlığını göstermektedir…Zira doğadaki algılan düzenden kaynaklanan argümanlar bir tasarımın, dolayısıyla bir Tasarımcının varlığını kanıtlamaktadır…Bu argüman doğru bir biçimde formüle edildiğinde Tanrı’nın varlığına ilişkin inandırıcı bir ifade teşkil etmektedir.” [1]

Teizmi kabul etmeden önce Flew, tasarım deliline itinalı ve sıcak bakacak bir şekilde ele alıyordu. Ateistken evrenin düzenliğinin kaynağını evrenin kendi iç mekanizmasında olduğunu, diğer bir deyişle kendiliğinden oluştuğunu veya yönetildiğini iddia ediyordu ve buna inanıyordu. Son kertede teizmi kabul ettiğinde evrenin bu ince düzeninin kaynağının yani mimarisinin Tanrı olduğunu kabul etti. Şu bir gerçektir ki, evrenin bir düzen içinde olduğu ve bu ince düzenin hâlâ devam ettiğini hemen her fikirden (ateist, deist, teist vs.) insan buna mutabakat söz konusudur. Birbirlerinden ayrılan nokta ise bu düzenin kim tarafından dizayn edildiğidir. Flew’a göre, “önemli nokta yalnızca doğada düzenlerin olması değil, bu düzenlerin matematiksel olarak kesin, evrensel ve “birbirine bağlı” olmasıdır. Einstein bunlara “somut mantık” diyordu. Bizim sormamız gereken soru, doğanın bu şekilde bir bütün haline nasıl geldiğidir. Bu kesinlikle Newton, Einstein ve Heisenberg gibi bilim adamlarının sordukları –ve cevapladıkları- sorudur. Bu kişilerin buldukları cevap Tanrı’nın Aklı olmuştur.” [2]

Antony Flew

Einstein, Newton, Heisenberg vs. gibi pek çok saygın bilim adamlarının iddia ettiği konular hakkında yaptıkları açıklamalar Flew’nun ateizmi reddedip teizmi seçmesinde önemli bir faktör olmuştur. Onlardan bir tanesi İngiliz Fizikçi Paul Davies’tir. Davies’in Templeton Ödül konuşmasında; Einstein, Heisenberg, Newton ve diğer bilim adamlarının fikirlerini geliştirecek ve Flew’nun da etkileneceği bir cümle söylemiştir: “Bilim ancak bilim adamı Tanrı’yı tamamen kabul eden bir dünya görüşü benimsediğinde ilerleyebilir.” Bu fikr-i beyan, Flew’nun iddialarını desteklemek açısından önem arz etmektedir. Zira Davies burada “olayların temelindeki doğa kanunlarının doğrudan gözlem yoluyla bulunamayacağını, aksine deney ve matematiksel kuram yoluyla ortaya çıkarılabileceği gerçeğine dikkat çekmektedir. Bu kanunlar, bilim adamlarının ‘doğanın veya Tanrı’nın diyebileceğiniz, ama kesinlikle bizim diyemeyeceğiniz mesajı’ ortaya çıkartmak amacıyla kırmaları gereken kozmik bir şifreyle yazılmıştır.” [3] Flew, Davies’in bu fikrine dayanarak evrendeki bu ince düzenin insan aklının belirlediği bir şey olmadığını, diğer bir deyişle insan aklının çok üstünde olan bir Üst Aklın neticesinde meydana geldiğini dolaylı olarak ifade eder.

Evrendeki düzenleri sağlayarak kanunları yaratanın veya kanun koyucunun İlahi bir Aklın olduğu iddiasını Flew, Oxford Üniversitesi’nde felsefeci olan John Foster’ın İlahi Kanun Koyucu:Tümevarım Üzerine Dersler, Doğanın Kanunları ve Tanrı’nın Varlığı (The Divine Lawmaker: Lectures on Induction, Laws of Nature and the Existence of God) adlı kitabıyla açıklamaya çalışmıştır;

“Doğadaki düzenlerin, nasıl tanımlarsanız tanımlayın, en iyi biçimde İlahi bir Akılla açıklanabileceğini ileri sürüyor. Eğer kanunların olduğu gerçeğini kabul ediyorsanız, evrende bu düzeni sağlayan bir şey olmalıdır. Bu düzeni hangi etken (veya etkenler) sağlamaktadır? Barrow, tüm bu düzenin tek ciddi kaynağının teistik seçenek olduğunu, böylece “dünyadaki düzenleri sağlayarak kanunları yaratanın Tanrı –teistlerin inandıkları Tanrı- olduğu sonucuna rahatlıkla varabileceğimizi söylüyor.”[4]

Son tahlilde Flew, kendisi için saygın olarak gördüğü bilim adamlarının konu ile ilgili açıklamalarını, teistik deliller için ortaya koyduğu iddialarını açıklamaya çalışmak veya kanıtlamak için önemli bulmuştur.

Antony Flew’nun evren tasarımı argümanında doğanın kanunun ne olduğu ile ilgili açıklamasını Richard Swinburne’un şu fikri ile desteklemeye çalışmıştır:

“Doğanın kanunları nelerdir? Bu beni eleştiren kişilerin pek çoğunun ele almadığı bir meseledir. Doğanın bütün organlarının belirli bir biçimde hareket etmesinin; örneğin birbirlerini belirli bir formüle uygun olarak etkilemelerinin doğanın bir kanunu olduğunu söylemek bence fiziksel ihtiyacı karşılayan her organın bu şekilde hareket ettiğini yani birbirini bu şekilde etkilediğini söylemektir. Ve bu tekdüzeliğin bütün organların aynı şekilde hareket etmelerine yol açan bir maddenin eyleminden kaynaklandığını varsaymak, bütün organların aynı biçimde hareket etmesinin en büyük basit gerçeklik olduğunu varsaymaktan çok daha kolaydır.” [5]

Flew buradan hareketle doğanın kanunları nasıl ve kim tarafından işlendiği sorusunun cevabını Tanrı’da olduğunu ifade etmiştir. Swinburne’nun bu açıklaması aynı zamanda ünlü ateist Richard Dawkins’in, tasarım argümanına sunduğu eleştirisine bir cevap niteliğindedir. Son tahlilde Flew için teistik delillerini açıklamak ve mantıksal bir süzgeçten geçirerek kanıtlamak için bu konuda kendisi için saygın bilim adamlarının fikirlerine ve çalışmalarına önem verdiği görülür. Daha önceleri bilimsel gerekçelerle ateizmin savunulamayacağını çünkü bunun mantıksal olmadığını ifade eden Flew, burada ise görüleceği gibi teizmi seçmesindeki argümanları; bilimsel, mantıksal ve matematiksel olarak açıklamaya çalışan bilim adamlarının fikirleri ile savunmuştur.

“Tanrı’nın Aklı’na işaret eden bilim adamları, ortaya sırf bir dizi argüman veya Aristocu bir muhakeme süreci koymazlar. Aksine gerçekliğin, modern bilimin kavramsal kalbinden doğan ve mantıktan faydalanan bir görüşünü ortaya koyarlar. Bu, benim için şahsen sağlam ve reddedilemez bir görüştür.” [6]

2)İnce Ayar Argümanı (Teleolojik Yapısıyla Yaşam)

Antony Flew için nasıl ki tasarım argümanında olduğu gibi doğa kanunlarının kaynağının “Tanrı’nın Aklı” olduğu Tanrı’nın varlığı kanıtlama noktasında önemli ise evrenin içinde görülen ince düzen ayarının da yine aynı şekilde Tanrı’nın varlığını kanıtlama noktasında önem teşkil etmektedir. Evrende çoğu zaman bizim göremediğimiz ama varlığından bilimsel çalışmalarla haberdar olduğumuz ; işlemler, sistemler, kanunlar vb. gibi bir çok kozmolojik, biyolojik, fizyolojik olaylar mevcuttur. Örneğin; izafiyet teorisi, elektromanyetizma, kuantum kanunları, yer çekimi, yıldızların milyonlarca yıl sürekli olarak yanmaları, bir bitkinin veya canlının gelişim sırasında yaşanan reaksiyonlar gibi. Yaşanan bu olaylar ise her daim bir süreklilik içinde devam etmektedir ve ayrıca bu işlemlerin her biri için farklı güçlere ihtiyaç vardır. Örneğin, elektronların dönerek atomun çekirdeğine girmesini önleyen güç kuantum kanununda mevcuttur ve kuantum kanunun ortaya koyduğu bu güç ile izafiyet teorisinin ortaya koyduğu güç birbirinden farklıdır. Yani her ikisi için farklı bir güç olması gerekiyor. O zaman burada şu soru sorma ihtiyacı duyulur: Her bir işlem için farklı güçlerin olması ihtiyacını kim karşılıyor? Bu güç kendiliğinden mi oluşuyor? Buna tesadüfi bir olay demek ne derece mantıklıdır? Bunca gücün ihtiyacı kendiliğinden, tesadüfi bir şekilde karşılanabilir demek en az evrenin kendiliğinden meydana geldiğini demek kadar mantıksızdır. Flew, bu argümanda böyle bir mantıksızlığın olduğunu ifade edip evrenin bu kadar ince, mükemmel ve hassas düzende olmasını Tanrı’nın Aklı ile oluşabilirliğini iddia eder.

İnce ayar düzeninin DNA üzerinde yapılan çalışmalar sayesinde daha belirgin bir hâl aldığını söyler. Yapılan bu çalışmalar evrende olan bu hassas, ince ve mükemmel ayar düzeninin Tanrı’yla ilişkilendirebileceğinin daha mantıklı olabileceği düşüncesi Flew’da daha çok etki etmiştir.

İnce ayar argümanı tek evren esasını baz alarak inşa edilmiştir. Doğal olarak da “Birden Fazla Evren Kuramı”na karşı olan bir argümandır. Bu konuda yapılan bilimsel çalışmalara bakarak şunu söyleyebiliriz ki, birden fazla evrenin olması fikri hâlâ bir spekülatif olarak devam etmektedir. “Bu arada, birden fazla evrenin olmasının ilahi bir Kaynak sorununu ortadan kaldırmadığını belirtmeliyim.” [7] Yani, birden fazla evrenin olması evrenin ince ayar düzenin kaynağının ilahi bir Kaynak veya bir yaratıcının olmasını inkar ettirmez. “İnce ayara ilişkin argüman hakkında üç şey söylenebilir. Öncelikle; belirli değişmezleri ve kanunları olan bir evrende yaşamaktayız. Bunların bazılarının farklı veya eksik olması durumunda bu evrende yaşam mümkün olmayacaktır. İkincisi; mevcut kanunların varlığı ve değişmezliği her ne kadar yaşamın devam etmesini mümkün kılan gerçekler olsa da bu yaşamın kaynağının ne olduğu sorusunun cevabı değildir. Bu koşullar belki yaşamın başlaması için gereklidir fakat yeterli değildir. Üçüncü olarak da kendilerine özgü doğa kanunları bulunan birden fazla evren olabilmesinin mantıken olası olduğu gerçeği bu tür evrenlerin gerçekten de var olduğunu göstermez.” [8]

Temeli olmayan ve hâlâ spekülatif bir fikir olarak devam eden birden fazla evren kuramını, tek evren esası üzerine inşa edilen ince ayar düzeni argümanına karşı bir tez olarak getirmek, ilahi bir Kaynağın veya evrenin ince, mükemmel ve hassas bir düzenin kaynağı ilahi bir Akıl’da olduğu inancını değiştirmeyecektir. Birden fazla evrenin olması ihtimalini göz önünde bulundursak bile bu bize doğanın kanunlarının kaynağını açıklamayacaktır.

“Dolayısıyla birden fazla evren olsun veya olmasın, doğanın kanunlarının kaynağı meselesini sonuca bağlamak zorundayız. Ve bunun için geçerli sayılabilecek tek açıklama ilahi Akıl’dır.” [9]

3)Yaşam Nasıl Başladı? (Evrenin Varoluşu)

Yaşamın kaynağına veya yaşamın kökenin neye dayandığına verilebilecek iki tür cevap vardır: Birincisi; kendiliğinden doğma, tesadüfi veya evrimle nedeniyle meydana gelmedir. İkincisi ise; tüm evrenin bu kadar düzen içinde varlığını devam ettirmesini sağlayan ve bu yaşamdaki düzenin bilinçli bir mimarın veya tasarımcısı olduğu düşüncesidir. Yaşama dair üzerine konuşulması ve hatta muhakeme edilmesi gereken konu budur aslında. Flew da yaşama dair üzerine muhakeme edilmesi gerektiği konunun peşinden giderek; bu derece uyumlu, düzenli ve bir o kadar da karmaşık, değişken olan yaşamın kaynağının neye veya nasıl bir şeye dayandığını incelemeye ve sorgulamaya çalışmıştır.

“Yaşamın kaynağına ilişkin çalışmalarda cevaplanmamış olan felsefi soru şudur: Bu kadar akılsız bir evren nasıl olur da özgün amaçları, üreme kabiliyetleri ve “kodlanmış kimyaları” olan varlıklar yaratabilir? Burada biyolojiye değil, sorunun tamamen farklı bir kategorisiyle ilgileniyoruz.” [10]

Yaşamın kaynağına ilişkin muhakemeyi Flew, sadece bilimle değil felsefi bir zeminle de yapmak istemiştir.

Canlının her bir organizmasında farklı farklı sistemler mevcuttur. Her biri bir amaç gözeterek düzeni oluşturur. Tüm bunları sadece kimyasal bir mekanizmanın sonucuyla oluştuğunu söylemek elbette ki inandırıcı ve yeterli değildir. Yaşamın eğer sadece kimyasal tepkimelerden ibaret olduğunu söylersek bir çok şey anlaşılmayacaktır ve yaşam dediğimiz bu önemli olayı bu tür bir indirgemeye tabi kılmak mükemmel olanı bozmak demektir. Nitekim bu konuda günümüz bilim çalışmalarına baktığımızda canlı varlığın cansız varlıktan meydana geldiğini izah edecek çok fazla açıklamalar yoktur. Bilim burada tek taraflı bir yaklaşım sürdüğü için bu konuda herhangi bir uzlaşım görülmemektedir. Zira ;

“canlı varlık, yaşamda kendisinden daha önce hiçbir varlıkta olmayan teleolojik bir düzene sahiptir… Üreme kabiliyetleri olmayan ilk yaşam biçimlerinden üreme kabiliyeti olan yaşam biçimlerinin doğmasına dair eşit ölçüde materyalist bir açıklama henüz yapılamamıştır. Bu tür bir kabiliyet olmasaydı rastgele mutasyon ve doğal seçim yoluyla farklı türlerin ortaya çıkması mümkün olmazdı. Bu yüzden bu kabiliyete sahip olan yaşam biçimlerinin, bu kabiliyetten yoksun yaşam biçimlerinden ilk kez nasıl geliştiğine dair herhangi bir açıklamada bu tür bir mekanizmadan faydalanılamaz.” [11]

Yaşamın kaynağının ne olduğu sorusuna sağlam, kesin ve tam olarak cevap verebilecek çok sayıda bilimsel araştırmalar mevcut değildir. Bu durumda yaşamın kaynağının tesadüfi bir şekilde veya kendiliğinden doğma olarak meydana geldiğini söylemek akıllıca bir yorum değildir.

“Her şeye rağmen yaşamın bir özelliği kesindir: Zaman içerisinde değişebilen mevcut bilgilerini depolayabilen, çoğaltabilen ve iletebilen genetik bir mekanizma olmasaydı yaşam ortaya çıkamazdı… Ayrıca ilk genetik mekanizmanın tam olarak nasıl gelişmiş olduğu da çözülmemiş bir mesele olarak kalmayı sürdürmektedir.” [12]

Son tahlilde gerek yaşamın kaynağının nasıl açıklanabileceği gerek de ilk genetik mekanizmanın nasıl geliştiği, henüz açıklanamayan ve çözülemeyen bir mesele olarak durmaktadır. Lakin yaşamda bu tür mekanizmayı organize eden, yöneten bir aklın veya bir etkenin olduğunu biliyor ve gözlemliyoruz. Zira bu organize, yaşamın kendine has bir özelliğidir. Bu derece güçlü bir tasarımın (maddi bir evreni oluşturmak, bu evrenin içinde anlama ve yaratabilme kabiliyetini bulundurmak, bir çok canlılar yaratan vb. gibi) kendinden oluşması veya insan aklının bir ürünü olması mantığı zorlayan bir olaydır.

“Yeryüzünde gördüğümüz bu tür “güdümlü, kendisini çoğaltabilen” yaşamın kaynağı için yapılabilecek yegâne tatmin edici açıklama, sonsuz zekaya sahip bir Aklın varlığıdır.” [13]

Genel bir değerlendirme olarak şunları söyleyebiliriz ki Antony Flew, Tanrı’nın varlığını temellendirmek adına birçok bilimsel fikirleri ele alarak delillendirmeye çalışmıştır. Böylece bir yandan birçok bilimsel delil ve metodlar kullanarak Tanrı’nın varlığını kanıtlayabilmenin olanaklığını göstermiştir. Flew’nun ateizmden teizme dönüşüm noktasında rasyonel bir alanı daha çok tercih ettiği görülür. “İddianın götürdüğü yere doğru gitmelisin.” metodunu benimseyerek kendi argümanlarının peşinden gitti. Bilimsel bilgi ve çalışmaların paralelinde bu argümanlarını temellendirerek Tanrı’nın varlığını delillendirmeye çalışmıştır. Onun Tanrı fikrinin değişikliğine daha katkı sağlayan şeyin bu olduğunu da söyleyebiliriz. Tanrı’nın varlığına dair argümanlarını delillendirmeye çalışırken bilimsel açıklamaları mantıksal bir şekilde formüle ettiğimizde argümanın daha iyi anlaşılacağını dile getirmiştir:

“Tanrı’nın varlığına ilişkin bir argümana bilim yalnız başına kanıtlar sunamaz. Bu kitapta ele aldığımız üç kanıt -doğanın kanunları, teleolojik yapısıyla yaşam ve evrenin varoluşu- hem kendisinin hem de dünyanın varlığını açıklayan bir Aklın ışığında açıklanabilir. İlahi varlığın keşfedilmesi deneyler ve denklemlerle değil, bunların ortaya koydukları yapıların anlaşılmasıyla gerçekleşir.” [14]

Kaynakça

[1] Antony Flew, Yanılmışım Tanrı Varmış ( There is a God), Çev: Hasan Kaya-Zeynep Ertan, Profil Yayınları, İstanbul, 2017, s. 95.

[2] Antony Flew, a.g.e, s.96.

[3] Antony Flew, a.g.e, s.105.

[4] Antony Flew, a.g.e, s.107.

[5] Antony Flew, a.g.e, s.107. ayrıca bkz.: Richard Swinburne, “Design Defended,” Think (İlkbahar 2004): 14.

[6] Antony Flew, a.g.e, s.108.

[7] Antony Flew, a.g.e, s.112.

[8] Antony Flew, a.g.e, s.114.

[9] Antony Flew, a.g.e, s.115.

[10] Antony Flew, a.g.e, s.118.

[11] Antony Flew, a.g.e, s.119.

[12] Antony Flew, a.g.e, s.123. ayrıca bkz.: Antonio Lazcano, “The Origins of Life,” Natural History (Şubat 2006).

[13] Antony Flew, a.g.e, s. 124.

[14] Antony Flew, a.g.e, s.145.

YANILMIŞIM TANRI VARMIŞ

Yazı dolaşımı

“YANILMIŞIM TANRI VARMIŞ” için 140 yorum

  2. Today, I went to the beachfront with my kids. I found
    a sea shell and gave it to my 4 year old daughter and
    said “You can hear the ocean if you put this to your ear.” She placed the
    shell to her ear and screamed. There was a hermit crab inside and it pinched her ear.

    She never wants to go back! LoL I know this is entirely off topic
    but I had to tell someone!

    Cevapla

  3. Hello there, just became aware of your blog through Google, and found that it is truly informative.
    I am gonna watch out for brussels. I will be grateful if you continue this in future.
    Lots of people will be benefited from your writing. Cheers!

    Cevapla

  4. Hello there! This blog post couldn’t be written much better!
    Reading through this article reminds me of my previous roommate!
    He always kept preaching about this. I will send
    this information to him. Fairly certain he’ll have a great read.
    Many thanks for sharing!

    Cevapla

  5. That is really fascinating, You’re an excessively skilled blogger.
    I’ve joined your feed and stay up for in quest of more of your fantastic post.
    Additionally, I’ve shared your web site in my social networks

    Cevapla

  6. I think this is one of the most important info for me.
    And i’m glad reading your article. But should remark on some general things, The site
    style is ideal, the articles is really excellent : D. Good
    job, cheers

    Cevapla

  7. Hello there, I found your web site by way of Google while searching for a related
    topic, your web site came up, it seems to be great. I have bookmarked it
    in my google bookmarks.
    Hi there, simply changed into alert to your weblog through
    Google, and located that it’s really informative.

    I am going to be careful for brussels. I’ll be grateful if you happen to proceed this in future.
    A lot of other people will probably be benefited out
    of your writing. Cheers!

    Cevapla

  9. Hi, I do think this is an excellent site.

    I stumbledupon it 😉 I will come back yet again since i have book
    marked it. Money and freedom is the greatest way to change,
    may you be rich and continue to help other people.

    Cevapla

  10. Thanks for the points shared using your blog. Yet another
    thing I would like to state is that losing weight is
    not exactly about going oon a dietary fads andd trying to reduce as much weiight as possible in a couple of weeks.

    The most effective way to lose weight naturaloly is by acquiring it
    slowly and gradually and obeying some basic tis which can enable you to make the
    most out of your attempt to lose fat. You may realize and already be
    following some of these tips, howaever reinforcing know-how never
    damages.

    Cevapla

  12. What you published was very logical. However, what about this?
    what if you added a little information? I am not suggesting
    your information isn’t solid, however what if you added a title
    to possibly grab a person’s attention? I mean YANILMIŞIM TANRI VARMIŞ | islamicrophone is
    kinda boring. You might peek at Yahoo’s front page and
    note how they create article headlines to get viewers interested.
    You might add a related video or a related pic
    or two to get readers excited about everything’ve written. Just my opinion,
    it would make your website a little bit more interesting.

    Have a look at my web-site – id test lionking888 (xe88-app.com)

    Cevapla

  13. First of all I want to say wonderful blog!
    I had a quick question which I’d like to ask if you do not mind.
    I was curious to know how you center yourself and clear your mind prior to writing.
    I’ve had trouble clearing my thoughts in getting
    my thoughts out. I do take pleasure in writing however it just
    seems like the first 10 to 15 minutes are lost simply just trying to figure out
    how to begin. Any recommendations or tips? Thank you!

    Cevapla

  14. Hi, I think your blog might be having browser compatibility issues.
    When I look at your website in Ie, it looks fine but when opening in Internet Explorer, it has some overlapping.
    I just wanted to give you a quick heads up! Other
    then that, very good blog!

    Cevapla

  16. Hi, I do believe this is an excellent site.
    I stumbledupon it 😉 I am going to come back yet again since i
    have book marked it. Money and freedom is the greatest way
    to change, may you be rich and continue to guide other people.

    My web page: Bellissi Ageless Moisturizer Reviews (foroagua.com)

    Cevapla

  17. My programmer is trying to persuade me to
    move to .net from PHP. I have always disliked the idea
    because of the costs. But he’s tryiong none the less.
    I’ve been using Movable-type on a number of websites for about a year and am anxious
    about switching to another platform. I have heard excellent things about blogengine.net.
    Is there a way I can import all my wordpress content
    into it? Any kind of help would be really appreciated!

    Cevapla

  18. I just could not go away your web site prior to suggesting that I
    actually loved the standard info a person supply for your guests?
    Is going to be again incessantly in order to investigate cross-check new posts

    Cevapla

  23. I believe this is among the so much vital information for me.
    And i am glad studying your article. But want to observation on some common issues, The site taste is
    wonderful, the articles is truly excellent : D.
    Just right activity, cheers

    Cevapla

  25. It’ѕ actually a cool and useful pieсe of іnformation. I’m satisfied tha you just shared this useful information with us.
    Please кeep us infored liuke this. Thanks fօr
    sharing.

    Also visit my website – Morning Computer; Timoore.Eu,

    Cevapla

  28. I’m extremely inspired along with your writing talents as well as with the structure to your blog.
    Is that this a paid subject matter or did you customize
    it your self? Anyway stay up the excellent quality writing,
    it is uncommon to look a great weblog like this one nowadays..

    Cevapla

  31. I’m not sure where you’re getting your information,
    but good topic. I needs to spend some time learning
    more or understanding more. Thanks for excellent information I
    was looking for this information for my mission.

    Cevapla

  33. hey there and thank you for your info ? I’ve certainly picked up anything new from right
    here. I did however expertise some technical issues using this site,
    as I experienced to reload the web site a lot of
    times previous to I could get it to load properly.

    I had been wondering if your web host is OK?
    Not that I’m complaining, but slow loading instances times will very frequently affect
    your placement in google and can damage your quality score if
    ads and marketing with Adwords. Well I am adding this RSS to my email
    and can look out for much more of your respective intriguing
    content. Ensure that you update this again very soon.

    my web-site :: http://www.yourfishfinder.co.uk

    Cevapla

  36. Hey there this is kind of of off topic but I was wanting to know if blogs use WYSIWYG editors or if you have to manually code with HTML.
    I’m starting a blog soon but have no coding experience so I wanted to get
    guidance from someone with experience. Any help would be enormously appreciated!

    My web site: Chillbox

    Cevapla

  37. hello there and thank you for your information ? I’ve
    certainly picked up anything new from right here. I did however expertise a few technical issues using this website, since I experienced to reload the website many times previous to I could get
    it to load correctly. I had been wondering if your web host is OK?
    Not that I am complaining, but slow loading instances times will very
    frequently affect your placement in google and can damage your high-quality score if ads and
    marketing with Adwords. Anyway I’m adding this RSS to my email and could look out for a lot more of your respective fascinating
    content. Make sure you update this again very soon.

    my webpage :: wiki.bangormakerspace.org

    Cevapla

  38. It’s appropriate time to make a few plans for the future and it’s time to be happy.

    I’ve read this post and if I may I want to recommend you
    few fascinating things or tips. Maybe you could write subsequent
    articles referring to this article. I wish to learn even more things
    approximately it!

    my blog post :: Chillbox Portable AC

    Cevapla

  40. Hello! This is my first visit to your blog! We are
    a collection of volunteers and starting a new initiative in a
    community in the same niche. Your blog provided us valuable information to work on. You have done a extraordinary job!

    Cevapla

  41. First off I want to say fantastic blog! I had a quick question that I’d like to ask if you
    don’t mind. I was interested to find out how you
    center yourself and clear your thoughts before writing. I’ve had difficulty
    clearing my mind in getting my ideas out. I truly do
    enjoy writing but it just seems like the first 10 to 15 minutes are lost simply just trying to figure out how
    to begin. Any recommendations or hints? Thank you!

    Here is my page: Chillbox

    Cevapla

  42. Thank you so much regarding giving us an update on this topic on your web-site.
    Please realise that if a brand new post becomes available or if perhaps any changes occur to the current write-up,
    I would consider reading more and finding out how to make good usage of those
    techniques you talk about. Thanks for your efforts and consideration of other
    folks by making this website available.

    Feel free to visit my blog post; Chillbox AC, ask.vrysa.com,

    Cevapla

  44. I like the valuable info you provide in your articles. I will
    bookmark your blog and check again here regularly.
    I’m quite certain I will learn a lot of new stuff right here!

    Good luck for the next!

    Cevapla

  45. Wow! This can be one particular of the most useful blogs We have ever arrive across on this subject.

    Basically Wonderful. I am also a specialist in this topic therefore I can understand your effort.

    My web blog :: Bernadine

    Cevapla

  47. Hello fantastic blog! Does running a blog such as this take a great deal of
    work? I have virtually no knowledge of computer programming but I was hoping to start my own blog soon. Anyways, if you have any
    recommendations or techniques for new blog owners please
    share. I know this is off topic but I just had to ask.

    Thank you!

    Feel free to visit my web-site: https://www.adpost4u.com

    Cevapla

  48. I just couldn’t go away your web site before suggesting that I
    really loved the usual information an individual
    supply to your visitors? Is gonna be again continuously in order
    to check out new posts.

    Feel free to surf to my web site :: Chillbox AC

    Cevapla

  49. I am really loving the theme/design of your site.
    Do you ever run into any internet browser compatibility
    problems? A handful of my blog audience have complained about my website not working correctly in Explorer but looks
    great in Firefox. Do you have any recommendations to help fix this issue?

    my page whatmannerof.com

    Cevapla

  50. Hi just wanted to give you a brief heads up and let you know a few of the images aren’t loading correctly.
    I’m not sure why but I think its a linking issue.
    I’ve tried it in two different web browsers and both show the same results.

    Also visit my blog post … wiki.zerostate.net

    Cevapla

  60. Excellent article. Keep posting such kind of info on your
    page. Im really impressed by your site.
    Hey there, You have performed a great job. I will definitely digg it and for my part recommend to my friends.
    I am sure they will be benefited from this web site.

    Cevapla

  104. Сімейні консультації. Психолог Консультация
    психолога в Киеве Консультация
    Психолога – Профессиональная поддержка.

    Психотерапия онлайн! Консультация психолога онлайн.

    Індивідуальні консультації.
    Консультация у психолога.

    Cevapla
  105. Geri bildirim: gay dating average looks

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.