KADIN FİTNE MİDİR?

İlk bakışta kulağa “rahatsız edici” gelen hadislerden biri de kadınların fitne olduğunu belirten hadistir. Durum böyle iken tıpkı inançsız kesimin “Kur’an kadını aşağılıyor” yaygarasını kopardığı gibi sünnet inkarcılarının da “hadisler kadınları aşağılıyor” yaygarasını kopardığına şahit oluyoruz. Öyleyse buyrun ilgili hadisi vererek hadisin ne demek istediğini anlamaya çalışalım;

Benden sonra erkeklere kadınlardan daha zararlı bir fitne sebebi bırakmadım.(1)

Peki kadın fitne midir veya fitne sebebi midir? Tabiki, peki kadın fitne iken erkek fitne değil midir? Tabiki erkek de fitnedir hatta hayatınızda gördüğünüz her şey fitne olabilir. Öncelikle fitne nedir onunla başlayalım;

Fitneci deyince Türkçe’de büyük ihtimalle aklınıza “canınızı yakmak amacıyla arkanızdan şeytani işler çeviren şahıs” anlamı geliyor. Oysa kelimenin kökeni olan Arapça’ya baktığımızda daha geniş bir anlamı olduğunu görüyoruz. İster bilinçli ister bilinçsiz şekilde olsun size zarar verme, ayağınızı kaydırma veya zorluk çıkarma potansiyeli olan her şey fitne diye isimlendirilebilir. Nitekim bu cansız bir madde de olabilir. Örneğin Allah Enfal 28 ayetinde şöyle buyuruyor;

Bilin ki mallarınız ve çoluk çocuğunuz birer fitnedir. Allah katında ise büyük bir mükâfat vardır. (enfal 28)

Görüldüğü gibi Allah ayette bizzat kendi evlatlarımızın fitne olduğunu söylüyor. Peki hadisin kadını aşağıladığını iddia edenlere soralım; sizce bu ayet de evlatların “pislik düzenbaz” olduğunu mu söylüyor? Peki sizi hadis reddetmeye götüren cesaretiniz aynı şekilde bu ayeti de reddetmeye götürecek mi? Hadiste kadın için geçen “fitne” sözcüğünün ayetlerde çocuklar için geçtiğini öğrenen sünnet inkarcılarının ilk tepkileri genelde “o ayette fitne başka anlamda kullanılmış” şeklinde oluyor. Burada şunu sormakta fayda görüyoruz; Neden mesele hadis olunca açıklamaya başvurmadan hemen hadisi reddetme yoluna gidiyorsunuz da benzer bir durum ayette olunca ayeti savunma pozisyonuna geçiyorsunuz? Hakaret olduğunu düşündüğünüz “fitne” sözcüğüne güncelleme mi gelmiş oluyor?

Açıklamamıza devam edelim; yazının başında fitne için “ayak kaydırma ve zorluk çıkarma potansiyeli” anlamı olduğunu belirtmiştik. Bu ayetin öncesinde de yani enfal 27’de “birbirinizin emanetlerine ihanet etmeyin” denilir. Aslında açıkça malların, evlatların bizim için bir sınama aracı olduğuna işaret edilir ve bu da “fitne” sözcüğü ile ifade edilir. Yine örneğin enbiya 35 ayetinde imtihan olarak çevrilen sözcük de fitne sözcüğü;

Sizi bir fitne(imtihan) olarak hayır ile de şer ile de deniyoruz(enbiya 35)

İbn Manzur’un Lisanul Arap eserinde de fitnenin anlamı şu şekilde verilmiştir;

“insanın isyankârlığını olduğu kadar sabır ve metanetini de ortaya koyup sonuçta Allah’ın mükâfatına nâil olmasına fırsat veren imtihan”(2)

Kısacası fitne sözcüğü günümüzde Türkçe’de her ne kadar “hoşa gitmeyen zararlı şey” anlamında kullanılsa da asıl genel anlamının imtihan olduğunu ve kötü bir anlamı olmadığını söyleyebiliriz.

Peki şimdi ilgili hadise tekrar bakalım; kadın, erkek için bir imtihan değil midir? Erkeğin ayağını kaydırma, ona zarar verme potansiyeline sahip değil midir? Olabilir. Nitekim aynı şekilde erkek de kadın için fitne yani imtihan olabilir. Erkeğin de kadın gibi fitne olduğunu söyleyebilmek için bunun illaki hadiste geçmesine gerek yok; Örneğin ahiretinizi düşünen dindar bir kadınsınız ama kocanız alkol kullanan, sorunlu biri ve size, çocuklarınıza zarar veriyor olsun. Böyle kocanız sizin için bir sorun, fitne olur. Yine örneğin benzer şekilde; ayette geçmemesine rağmen “şöhret fitnedir” diyebiliriz. Ayette geçen mal, mülk nasıl ki insanı dünyaya bağlı kibir sahibi biri yaparak fitne(imtihan) oluyorsa aynı şekilde şöhret de fitne olabilir.

Hatta fitneyi de geçin tegabun 14 ayetinde eş ve çocuklar için düşman sözcüğü bile geçer;

Eşlerinizden ve çocuklarınızdan size düşman olabilecekler vardır. Onlardan sakının. (Teğabun 14)

Sonuç olarak; Hadiste geçen “fitne” sözcüğü hakaret anlamında değil imtihan anlamına gelmektedir ve hadiste kadını aşağılayan bir durum bulunmamaktadır. Zira kadın erkeğin, erkek de kadının en büyük imtihanı yani fitnesidir.