ateizm/deizm çeviri
Şuheda Ece Sarı
168 Yorum
, , ,

PEYGAMBERİMİZİN(SAV) TIBBİ BİLGİLERİNİN KAYNAĞI HARİS BİN KELEDE MİYDİ? – HAMZA TZORTZİS

Hekim Haris bin Kelede, 6. yüzyılın ortalarında Tâif’teki Benî Sakīf kabilesinde doğmuştur. Bazı tarihçiler, tıp eğitimini Aristoteles ve Galen’in öğretilerini öğrendiği Cündişâpûr tıp fakültesinde aldığını iddia etmektedir[1] Bu tarihçilere göre;

“İslam ve Yunan tıbbı arasındaki ana bağlantı, İskenderiye’den ziyade, geç Sasani tıbbında özellikle Cündişâpûr Okulu’nda aranmalıdır. İslam’ın yükselişi sırasında Cündişâpûr zirvedeydi. Kozmopolit bir atmosferde Yunan, Hint ve İran tıp geleneklerini birleştiren ve İslam tıbbına zemin hazırlayan zamanının en önemli tıp merkeziydi.”[2]

Bu anlatıyı takiben bazı tarihçiler ve yorumcular, Peygamber Hz.Muhammed’in(sav), Aristoteles ve Galen’in gelişmekte olan insan embiryosuna ilişkin açıklamalarını Haris bin Kelede aracılığıyla aşırdığını ve ondan tıbbi tavsiye aldığına inanmaktadırlar.[3]

Bu iddia, çeşitli nedenlerden dolayı temelsizdir;

  1. Peygamber’in Haris bin Kelede’den tıbbi tavsiye aldığını iddia etmek, onun Haris bin Kelede’nin çalışmalarını kopyaladığına ne işaret etmekte ne de bu sonucu zorunlu kılmaktadır. İspat yükümlülüğü, iddiayı yapanın üzerindedir. Tarihsel bir perspektiften bakıldığında, Peygamberimizin embriyoloji hakkındaki görüşlerini Haris bin Kelede üzerinden oluşturduğunu gösteren doğrudan ve açık tek bir delil yoktur.
  2. Peygamberimizin hayatıyla ilgili erken tarihsel kaynaklar, onun karakterinin dürüstlüğünü örneklendirir ve vurgular. O bir yalancı değildir ve aksini iddia etmenin savunulur bir yanı yoktur. Bu nedenle, Kuran’ın Allah’ın sözü olduğu kabul edildiğinde, peygamberin Haris bin Kelede’yi kopyaladığı varsayımı kabul edilemez. Peygamber, onun tebliğine düşman olanlar tarafından bile “güvenilir” olarak tanınmıştır.[4] Peygamber’in güvenilirliğinin ve itibarının başka bir ispatı, bir yalancının genellikle dünyevi bir kazanç için yalan söylediği gerçeğiyle tatbik ve tahkik edilebilir. Peygamber tüm dünyevi arzuları reddetmiş ve tebliğ ettikleri sebebiyle çok sıkıntılar yaşamıştır.[5] Tebliğini yaymayı bırakması için teklif edilen zenginlikleri ve gücü reddetmiştir. İnancı nedeniyle önemli ölçüde zulüm görmüş, boykot edilmiş, sevgili şehri Mekke’den sürgün edilmiş, açlık çekmiş ve akıtılan kanı bacaklarını ıslatıncaya kadar çocuklar tarafından taşlanmıştır. Hanımı vefat etmiş, pek sevgili arkadaşları işkence ve zulüm görmüştür.[6]

Arap ve İslam Araştırmaları alanında emeritus profesörü W. Montgomery Watt, Hz. Muhammed’in Mekkesi adlı kitabında bu konuyu şöyle inceler:

“İnancı için zulüm görmeye hazır olması, ona inanan ve onu lider olarak gören erkeklerin yüksek ahlaki karakterleri ve nihai başarısının azameti – hepsi onun asli dürüstlüğünü ve doğruluğunu gösterir. Hz.Muhammed’i (sav) bir sahtekar varsaymak ise çözdüğünden daha fazla sorun çıkarır[7]

  1. Genellikle Haris bin Kelede’nin Cündişâpûr’daki Fars tıp fakültesini bitirdiğine inanılır. Ancak, böyle bir okulun varlığı son zamanlarda birçok önde gelen tarihçi tarafından sorgulanmaktadır. Örneğin; David C. Lindberg, The Beginnings of Western Science adlı kitabında okulun hayali olduğunu vurgular:

“Güneybatı İran’daki Gondeshapur [Cündişâpûr] şehrinde Nasturilerin faaliyetleri etrafında etkili bir mitoloji gelişti. Sık sık tekrarlanan efsaneye göre Nasturiler altıncı yüzyılda Gondeshapur’u, bazı meraklıların üniversite olarak adlandırmayı tercih ettiği, tüm Yunan disiplinlerinde eğitimin alınabileceği büyük bir entelektüel merkez haline getirdiler. Gondeshapur’un İskenderiye ders kitaplarına dayanan müfredata sahip bir tıp fakültesi ve -Bizans hastanelerini model alan ve Yunan tıbbında eğitim almış hekimlerin krallığa ulaştırılmasını sağlayan- bir hastaneye sahip olduğu iddia edildi. En önemlisi, Gondeshapur’un, Yunan biliminin Yakın Doğu dillerine çevrilmesinde kritik bir rol oynadığı ve Araplara aktarılmasında en önemli kanal olduğu kabul edildi. Son araştırmalar ise çok daha az tiyatral bir gerçekliği ortaya çıkardı. Gondeshapur’da bir tıp okulunun veya hastanenin varlığına dair ikna edici bir kanıt bulunamadı. Ancak bir ilahiyat okulu ve belki de ona bağlı bir revir var denilebilir. Şüphesiz Gondeshapur, ciddi bir entelektüel çabaya ve belirli miktarda tıbbi uygulamaya sahne olmuştur (sekizinci yüzyılın başlarında Bağdat’taki Abbasi mahkemesine bir dizi hekim temin etmiştir) ancak önemli bir tıp eğitimi veya çeviri faaliyeti merkezi haline geldiği şüphelidir. Gondeshapur’un hikayesi ayrıntılarında güvenilmez olsa da, öğretmesi gereken ders geçerliliğini korumaktadır.”[8]

Sosyal tıp tarihçisi Roy Porter, orada bir tıp okulunun gerçekten var olup olmadığı tartışmasını gündeme getrir. Porter, “The Greatest Benefit to Mankind: A Medical History of Humanity” kitabında şöyle yazmaktadır;

“Cündişâpûr Arap, Yunan, Süryani ve Yahudi entelektüeller için mutlaka bir buluşma yeriydi; ancak orada herhangi bir tıp akademisinin var olduğuna dair hiçbir kanıt yoktur. Arap-İslam tıbbı dokuzuncu yüzyılın başlarında şekillenmiştir.”[9]

  1. Manfred Ullman ve Franz Rosenthal gibi tarihçiler, Haris bin Kelede’ye atfedilen eserler hakkında şüphelidirler. Ondan, kurmaca karakterlere edebi atıflar içeren masalsı bir figür [10] olarak bahsederler. Profesör Gerald Hawting, “The Development of the Biography of the al-Harith ibn Kalada and the Relationship between Medicine and Islam” adlı makalesinde şöyle yazıyor;

“Bu son kaynaklarda, Haris bin Kelede hakkındaki bilgiler eksik, bir doktor olarak mesleğine yapılan atıflar tutarsız, mekanlar rastlantısal olma eğiliminde ve hekimliğinin arka planı veya hayatının ayrıntıları hakkında çok az bilgi var gibi görünmektedir.”[11]

Bu açıdan bakıldığında, Haris bin Kelede’nin “meslek olarak doktorluğu” ile ilgili güvenilmez ya da kesin olmayan tarihsel anlatılar kullanmak, Peygamber’in onu taklit ettiği iddiasını da zayıflatır.

  1. Hem 6. Hem de 7. yüzyılda büyük bir tıp fakültesinin varlığına dair hiçbir kanıt ortada yoktur. Akademisyen tıp doktoru ve tarihçi Plinio Prioreschi, “A History of Medicine” adlı kitabında, Cündişâpûr’un tıp tarihinde önemli bir rol oynadığı iddiasını doğrulayan hiçbir Farsi kaynak olmadığını vurgulamaktadır. [12]
  2. Haris bin Kelede’nin İslam’ı kabul ettiğini ve Peygamberimizin ashabı olarak kabul edildiğini belirten tarihi raporlar vardır. Etnograf ve dilbilimci William Brice, “A Historical Atlas of Islam” adlı kitabında şöyle yazar;

“(Haris bin Kelede) Müslüman oldu ve sahabelerden biri olma mevkisine erişti.”[13]

Öğretim görevlisi ve romancı Abubakr Asadullah da benzer bir görüş ifade eder;

“Neredeyse tüm geleneksel kaynaklara göre, bilinen ilk Arap hekim, Cünşapur mezunu, Hz. Muhammed’in (sav) çağdaşı, Yahudilikten İslam’a dönen Haris bin Kelede’dir.”[14]

Bu bilgiler ışığında, eğitimli bir hekimin, embriyoloji üzerine çalışmalarını Peygamber’in kopyaladığını bildiği veya bundan şüphe ettiği takdirde, İslam’a gireceğini ve Peygamber’in tebliğini takip edeceğini iddia etmek mantıksız olacağı kadar olasılık dışıdır. Bununla birlikte, Haris bin Kelede’nin İslam’ı kabul edip etmediğine dair belirsizlik olduğu ve din değiştirdiğine dair bilgilerin, güvenilir olmadığı unutulmamalıdır.[15]

  1. Haris bin Kelede hakkında ayrıntılı bilgi veren geleneksel kaynaklar, Peygamberin mucizeleri ve Kur’an’ın anlatımının doğaüstü belagatını içeren bilgileri de aktarır. Bu kaynaklardan biri Târîḫu’r-rusül ve’l-mülûk’tur.[16] Bu kitap, Peygamberin dürüstlüğü dahil kişiliğinin ve hayatının çeşitli yönlerinin altını çizer. Bu kaynak, sağlam tarihsel bilgi, iç görü ve Haris bin Kelede hakkında bir referans noktası olarak kullanıldığından, Peygamber’in tartışılmaz dürüstlüğü konusunda da mantıken güvenilir görülmesi gerekir. Bu nedenle Haris bin Kelede hakkında ayrıntılı bilgi veren tarihi kaynakları doğru kabul etmek Peygamberimizin dürüstlüğünü kabul etmekten farksız olmakla birlikte herhangi bir kopyalama ve intihal iddiasını da zayıflatmaktadır.
  2. Haris bin Kelede, İslam ile ancak Hicri 8. yılda temasa geçen bir şehir olan Taif’den idi ve bu dönemde İslami tarih kaynaklarında ilk kez bu hekimden söz edilmiştir. Bu nedenle, Hz.Muhammed’in (sav) Haris bin Kelede’nin insan gelişimi hakkındaki görüşlerini kopyaladığını ileri sürmek imkansızdır. Çünkü Kuran’ın 23. suresi ve embriyolojiye atıfta bulunan ayetleri, Haris bin Kelede’nin Hz. Muhammed’le (sav) tanıştığı zamandan önce indirilmiştir.[17]
  3. Tarihçiler Haris bin Kelede ile Helenistik gelenek arasındaki bağlantıdan şüphe duymaktadır. Gerald Hawting, Altın Çağ’daki bilimsel gelenek nedeniyle zamanın tarihçileri ve biyografi yazarlarının, İslam’ı çağın bilimiyle ilişkilendirmek için Cündişâpûr gibi yerleşik kurumlarla arasında bağlantı aradıklarını söyler; “[Hawting] bu bağlamda Haris bin Kelede ile Pers ve Helenistik gelenek arasındaki bağlantıların detaylandırılması için bir gerekçe [görür].”[18] Buna göre Haris bin Kelede’nin, Galen ve Aristoteles’in insan embriyosunun gelişimi hakkındaki görüşleri ile bağlantısı olup olmadığı sonuçsuz kalmakta ve böylece Haris bin Kelede üzerinden bir intihal yapıldığını düşünmenin bir anlamı kalmamaktadır. Bu konuyla ilgili uzun bir tartışma için lütfen Halid al-Khazaraji ve Elias Kareem’in “Was al-Harith bin Kaladah the Source of the Prophet’s Medical Knowledge” adlı yazısına bakın.[19]

Orijinal metin: http://www.hamzatzortzis.com/was-al-harith-bin-kalada-the-source-of-the-prophets-medical-knowledge/

kaynakça

[1] M. Z. Siddiqi. Studies in Arabic and Persian Medical Literature. Calcutta University. 1959, page 6 – 7
[2] H. Bailey (ed). Cambridge History of Iran, vol 4. Cambridge University Press 1975 pages 414
[3] A. A. Khairallah. Outline of Arabic Contributions to Medicine. American Press, Beirut. 1946, page 22
[4] Martin Lings. Muhammad: his life based on the earliest sources. 2nd Revised Edition. The Islamic Texts Society. 1983, page 34
[5] Ibid, page 52
[6] Ibid, pages 53 – 79
[7] W. Montgomery Watt. Muhammad at Mecca. Oxford. 1953, page 52
[8] David C. Lindberg. The Beginnings of Western Science. University Of Chicago Press. 1992, pages, 164-165
[9] Roy Porter. The Greatest Benefit to Mankind: A Medical History of Humanity. Fontana Press.1999, page,94.
[10] M. Ullman. Die Medizin im Islam. Leiden ad Cologne. 1970, pages 19-20; F. Rosenthal, apud his translation of Ibn Khaldun’s Muqaddima, II, 373.
[11] The Islamic World: From Classic to Modern Times. Edited, C. E. Bosworth et al. Darwin. 1991, page 129
[12] Plinio Prioreschi. A History of Medicine. 2001, page 369.
[13] William Charles Brice. An Historical Atlas of Islam. Brill. 1981, page 355
[14] Abubakr Asadulla. Islam vs. West: Fact or Fiction? A Brief Historical, Political, Theological, Philosophical, and Psychological Perspective. iUniverse. 2009 , page 76
[15] See Ibn Athir’s Usud al-Ghabah fi Ma’rifat as-Sahabah
[16] Tabari. Ta’rikh al-rusul wa’l-muluk, ed. M. J. Goeje et al. (Leiden, 1879-1901), I, 2127-28, page 1116
[17] Bu sure Mekki’dir, yani âyetler Medine’ye hicretten önce indirilmiştir. Taif’in fethi ise hicretten sonra gerçekleşmiştir. The Qur’an: A New Translation. Oxford University Press. 2005, page 215
[18] Ibid, page 137
[19]http://islampapers.files.wordpress.com/ 2011/10/was-al-harith-bin-kaladah-a-source-of-the-prophet_s-medical-knowledge_version_0-40.pdf retrieved 3 October 2011, 08:46.

TIBBI BİLGİLER KOPYA MI? – HAMZA TZORTZİS

Yazı dolaşımı

“TIBBI BİLGİLER KOPYA MI? – HAMZA TZORTZİS” için 168 yorum

  1. Sineği batırma hadiside vahiy midir eğer vahiyse bilim açısından nasıl bağdaşır ?(Bir kanadının zehir diğer kanadının şifa olmasıyla alakalı sinekte antibiotik olmasıyla değil )

    Cevapla

  3. Hmm it seems like your site ate my first comment (it was extremely long) so I guess I’ll just sum it up what I had written and say, I’m thoroughly enjoying your blog.
    I as well am an aspiring blog writer but I’m still new to everything.

    Do you have any recommendations for inexperienced blog writers?
    I’d definitely appreciate it.

    Cevapla

  4. When some one searches for his essential thing, therefore he/she needs to be available
    that in detail, thus that thing is maintained over here.

    Cevapla

  5. I just couldn’t leave your website prior to suggesting that I extremely loved the usual information a person supply for your visitors?
    Is going to be again continuously to check up on new posts

    Cevapla

  6. Excellent beat ! I would like to apprentice at the same time as you amend your web
    site, how can i subscribe for a weblog web site? The
    account helped me a applicable deal. I were tiny bit familiar of this your broadcast provided vivid
    transparent idea

    Cevapla

  7. An imprеssive share! I’ve just forwardеd this onto a
    co-worker who has been doing ɑ little reaеarch on this.
    And he actually bought me breakfast because I stumbⅼed upon it for hіm…
    lol. Ⴝo allow me to reword this…. Thank YOU for the meal!!
    But yeah,tһanks for spending timｅ to discyss this subject here ⲟn your web site.

    My ᴡeb-site: judі online (https://diigo.com/0kwyy7)

    Cevapla

  9. Heya! I’m at work browsing your blog from
    my new iphone! Just wanted to say I love reading your blog and look forward to
    all your posts! Carry on the superb work!

    Cevapla

  14. I know this if off topic but I’m looking into starting
    my own weblog and was wondering what all is needed to get set up?
    I’m assuming having a blog like yours would cost a pretty penny?
    I’m not very web savvy so I’m not 100% sure. Any suggestions
    or advice would be greatly appreciated. Kudos

    Cevapla

  15. It is not my first time to pay a quick visit this web page, i am visiting this website dailly and
    get nice facts from here every day.

    Here is my homepage :: Lauri

    Cevapla

  16. Wow! This blog looks exactly like my old one! It’s on a totally different topic
    but it has pretty much the same layout and design. Outstanding
    choice of colors!

    Cevapla

  18. Magnificent beat ! I would like to apprentice while you amend your web site, how can i subscribe for a blog site?

    The account helped me a applicable deal. I were a little bit familiar of this your broadcast offered
    vivid transparent concept

    Cevapla

  21. I keep listening to the reports speak about receiving boundless online grant
    applications so I have been looking around for the most excellent
    site to get one. Could you advise me please, where could i acquire some?

    Feel free to visit my page … Muama Ryoko

    Cevapla

  23. Hello, I think your blog might be having browser compatibility issues.
    When I look at your blog site in Chrome, it looks fine but when opening
    in Internet Explorer, it has some overlapping.

    I just wanted to give you a quick heads up! Other then that, very good
    blog!

    Cevapla

  25. Its like you read my mind! You appear to know so much about
    this, like you wrote the book in it or something. I think that you can do with some pics to drive the message home a little bit, but other than that, this is fantastic blog.

    A great read. I’ll certainly be back.

    Cevapla

  26. Thank you a bunch for sharing this with all folks you really understand what you are speaking about!
    Bookmarked. Please also visit my site =). We could have a hyperlink
    trade agreement between us

    Cevapla

  28. You actually make it seem so easy with your presentation but I find this topic to
    be actually something that I think I would never understand.
    It seems too complex and very broad for me. I am looking forward for your next post,
    I will try to get the hang of it!

    Cevapla

  29. My brother suggested I might like this website. He was
    entirely right. This post actually made my day. You can not
    imagine simply how much time I had spent for this information! Thanks!

    Cevapla

  33. You actually make it seem really easy together with your presentation however I to find this topic to be actually something which I feel I
    might by no means understand. It kind of feels too complex and very
    huge for me. I’m looking ahead in your next submit, I will attempt to get the cling of it!
    scoliosis surgery https://0401mm.tumblr.com/ scoliosis surgery

    Cevapla

  39. Excellent post. I used to be checking constantly this blog and I’m inspired!
    Very helpful info specifically the remaining section 🙂 I care
    for such information much. I was seeking this certain information for
    a very long time. Thanks and best of luck. ps4 games https://bit.ly/3z5HwTp ps4 games

    Cevapla

  40. Heya i am for the first time here. I came across this board and I to find It truly useful & it helped me out much.
    I am hoping to give one thing again and aid others like you helped
    me.

    Cevapla

  41. I just like the helpful info you supply to your articles.
    I will bookmark your weblog and take a look at again here regularly.

    I’m slightly certain I’ll be told many new stuff proper right here!
    Best of luck for the following!

    Cevapla

  44. Does your website have a contact page? I’m having problems
    locating it but, I’d like to send you an email. I’ve got some creative ideas for your blog you might be interested in hearing.
    Either way, great site and I look forward to seeing it develop over
    time.

    Cevapla

  46. It is truly a nice and helpful piece of information. I’m glad that you shared this helpful
    info with us. Please keep us up to date like this.

    Thank you for sharing.

    Cevapla

  47. Yesterday, while I was at work, my cousin stole my apple ipad and tested to
    see if it can survive a thirty foot drop, just so she can be a youtube sensation. My iPad is now destroyed and she has 83 views.
    I know this is completely off topic but I had to share it
    with someone!

    Cevapla

  49. Hi there to all, how is the whole thing, I think every one is getting
    more from this site, and your views are good in favor of new visitors.

    Cevapla

  71. I think this is one of the most important information for me.
    And i am glad reading your article. But wanna remark on few
    general things, The site style is wonderful, the articles is really excellent :
    D. Good job, cheers

    Cevapla

  78. What i don’t understood is if truth be told how you are not really a lot more neatly-appreciated than you might be right now.

    You are very intelligent. You understand thus significantly
    in the case of this matter, made me personally imagine it from a lot
    of varied angles. Its like women and men aren’t interested except it’s something to do with Girl gaga!
    Your individual stuffs excellent. At all times
    deal with it up!

    Cevapla

  79. I would like to thank you for the efforts you’ve
    put in writing this website. I really hope to see the same high-grade content by you in the future as well.
    In truth, your creative writing abilities has encouraged me to
    get my own website now 😉

    Cevapla

  82. I loved as much as you’ll receive carried out right here. The sketch is attractive,
    your authored material stylish. nonetheless, you
    command get bought an edginess over that you wish be delivering the following.
    unwell unquestionably come more formerly again as
    exactly the same nearly a lot often inside case you shield
    this increase.

    Cevapla

  87. Hi there would you mind letting me know which web host you’re using?
    I’ve loaded your blog in 3 different internet browsers and I must
    say this blog loads a lot quicker then most.
    Can you recommend a good hosting provider at a reasonable price?
    Cheers, I appreciate it!

    Cevapla

  100. Ривердэйл 1,2,3,4,5,6 сезон Ривердэйл 1,2,3,4,5,6 сезон Riverdale: наконец-то новый качественный молодежный сериал. Ривердэйл – сериал, которого мы так ждали от CW.
    Ривердэйл хранит немало секретов и мистических тайн. Нашим неуемным искателям развлечений будет вовсе не до улыбок.
    «Ривердейл» (англ. Riverdale) — американская телевизионная подростковая драма, основанная на комиксах Арчи.
    Все серии подряд доступны бесплатно, в хорошем качестве HD 720p и FullHD 1080p на русском языке.

    Cevapla

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.